Zanim kupimy lub adoptujemy szczeniaka, edukujemy się w zakresie poprawnej opieki, tresury i wychowania psa. Chcemy, aby ten maluch, gdy dorośnie, był naszym kompanem w podróżach, dogadywał się z innymi zwierzętami, był odważny, mądry i przyjacielski. Dowiedz się, co wpływa na rozwój psa, kiedy i w jaki sposób przeprowadzać socjalizację oraz jakich błędów unikać.
Szczenięta zazwyczaj wydawane są do nowego domu w okresie 8 tygodnia życia. Do tego czasu, gdy przebywają z matką, uczą się bardzo ważnych umiejętności, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju, komunikacji i emocji. Odebranie psa od matki i rodzeństwa wcześniej, naraża psa na bardzo poważne problemy behawioralne.
Na zachowanie psa ma wpływ wszystko, co dzieje się po jego urodzeniu, ale także to, czego doświadczyła suka w trakcie ciąży. Okres prenatalny odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju płodu. Psia mama, która doświadczyła w tym okresie wiele stresu, była niedożywiona i nie miała zapewnionej prawidłowej opieki może urodzić szczenięta, które będą skłonne do ekstremalnych zachowań. To właśnie między innymi z tego względu tak bardzo ważny jest wybór odpowiedniej hodowli.
Jak wychować szczeniaka – okresy lękowe
Po urodzeniu, szczenięta prawidłowo rozwijające się, przechodzą w swoim życiu cztery okresy lękowe.
Pierwszy występuje w ok. 8-10 tygodniu życia i wówczas lęk przeważa w znacznym stopniu nad ciekawością. Dlatego nie zaleca się wydawania szczeniaka do nowego domu w tym okresie. Drugi okres pojawia się w okolicach 4-5 miesiąca życia, który jest spowodowany nierównowagą układów pobudzenia i hamowania. W 9-10 miesiącu następuje trzeci okres lękowy związany z wczesną fazą dojrzewania. Czwarty okres pojawia się między 13 a 14 miesiącem życia, który następuje w wyniku burzy hormonów.
W każdym z tych etapów należy być bardzo ostrożnym i nie narażać psa na zbyt intensywne bodźce i doświadczenia. Ich zdolność przyswajania nowej wiedzy i socjalizacji może być bardzo osłabiona. Dlatego w tych etapach życia psa należy zachować jak najwięcej rutyny dnia i spokojnego trybu życia.
Wczesna stymulacja neurlogiczna
To zadanie należy do hodowców i osób odchowujących szczenięta, ale bardzo ważna w kontekście tego, jak wychować szczeniaka. Wczesna stymulacja neurologiczna to ćwiczenia, które mają na celu pobudzić różne zmysły psa. Wykonuje się je między 3 a 16 tygodniem życia. Dzięki takim ćwiczeniom poprawia się funkcjonowanie naczyń krwionośnych, zwiększa się odporność na stres i choroby. Wzmacnia się także działanie gruczołów wydzielających adrenalinę oraz układu krążenia. Szczenięta, które poddane były stymulacji, są bardziej aktywne i eksplorujące oraz szybciej się uczą i rozwiązują problemy.
FAZA SOCJALIZACJI – ZŁOTA DWUNASTAKA
Przyjęte jest, że faza socjalizacji trwa do 12 tygodnia życia, jednak szczenięta bardzo dobrze socjalizują się nawet do 18 tygodnia. W tym okresie szczeniak powinien poznać jak najwięcej nowych przedmiotów i osób. „Złota dwunastka” Margaret Hughes to lista doznań i doświadczeń, z którymi pies powinien mieć styczność w fazie socjalizacji.
W tym czasie szczeniak powinien:
- poznać 12 różnych powierzchni np.: parkiet, dywan, płytki, trawa, kamienie, piasek itp.
- pobawić się 12 różnymi przedmiotami np.: piłki, szarpaki, piszczące zabawki, pluszaki, rzeczy metalowe, karton itp.
- poznać 12 różnych miejsc np.: osiedle, park, boisko, jezioro, samochód, gabinet weterynaryjny, salon groomerski itp.
- poznać i pobawić się z 12 różnymi osobami np. kobietę, mężczyznę, niemowlę, osobę starszą, osobę na wózku inwalidzkim, osobę w kapturze/okularach itp.
- pokonać 12 różnych wyzwań np. wchodzenie i schodzenie po schodach różnego typu, przechodzenie przez tunel, pływanie itp.
- poznać 12 różnych odgłosów np. blender, telewizor, odgłosy samochodu/motoru, dzwonek do drzwi, otwierający się parasol, szelest reklamówki itp.
- poznać 12 szybko poruszających się przedmiotów np. rower, auto, tramwaj, biegnące koty, deskorolki, konie
- być trzymanym i dotykanym przez właściciela i rodzinę 12 razy w tygodniu: za łapkę, pod pachą, na brzuchu, zaglądanie do uszu i zębów itp.
- jeść z 12 różnych pojemników np. miska metalowa, plastikowe pudełko, tortownica itp.
- zostać samemu 12 razy w tygodniu na max. 1 godzinę
- bawić się z 12 różnymi psami np. szczeniakami, dorosłymi, ras mniejszych i większych
- jeść w 12 różnych miejscach np. restauracja, kuchnia, klatka schodowa, winda, auto
Należy pamiętać, że wszystkie te doznania mają się psu kojarzyć pozytywnie. Nie wystarczy, że raz zobaczy on przez okno przejeżdżający rower i uznamy, że możemy odhaczyć ten punkt z listy. Nie powinniśmy psa zmuszać do wykonywania tych zadań i wzbudzać w nim lęku. Gdy zobaczymy, że dane zadanie wzbudza strach, to należy natychmiast przerwać i zastanowić się co mogło być tego przyczyną np. okres lękowy.
Jak wychować szczeniaka podsumowanie
Właściwe wychowanie szczeniaka wymaga uwzględnienia jego naturalnych potrzeb rozwojowych. Dodatkowo również odpowiedniej socjalizacji i budowania pozytywnych doświadczeń z zachowaniem wrażliwości na jego indywidualne potrzeby i sygnały.